Όταν γεννήθηκα με ονόμασαν Αλεξία. Καμία γιαγιά και κανένας παππούς δεν είχε αυτό το όνομα, άρεσε στους γονείς μου και το έβγαλαν. Κάποιες εξαδέλφες πάσχιζαν να βρουν μια σύνδεση, με μια μακρινή θεία, που την έλεγαν Αλεξία, αλλά σας το λέω και οι γονείς μου θα το επιβεβαίωναν, ούτε τους πέρασε από το μυαλό, ήταν εντελώς τυχαίο, ότι στην ευρύτερη οικογένεια υπήρχε άλλη μια με το όνομα αυτό. Αν είχα πάρει όνομα γιαγιάς, θα ήμουν μάλλον η Κωνσταντίνα, πολύ πιο απίθανο να ήμουν η Ζακλίν. Όμως είμαι η Αλεξία, για τους φίλους Άλεξ, για τον μπαμπά μου Ατσιδάκι, για τη μαμά μου Αλεξάκι, για εσάς απλώς η αφηγήτρια.
Αλλά σήμερα, δεν θα πούμε αυτό. Σήμερα, θα πούμε για τη Σμαράγδα.
Που να το φανταζόταν η προ-γιαγιά μου ότι κάποτε, θα ήμουν εγώ, το δισέγγονό της, εκείνη που θα έδινα το όνομα της σε κάποια από τις κόρες μου. Τη "γιαγιά Σμαρώ", τη γνώρισα και την είδα κάποιες φορές στη ζωή μου, πέρασα λίγο χρόνο μαζί της, κάποια μεσημέρια του Αυγούστου στο κάποτε εξοχικό των παππούδων μου των Γάλλων. Τον υπόλοιπο χρόνο έμεναν στη Γαλλία και δεν τους έβλεπα. Είχε πολύ μακριά ολόλευκα μαλλιά σαν το χιόνι, πλεγμένα πάντα σε έναν αριστοκρατικό κότσο. Δέρμα ολόλευκο, σαν ποτέ να μην την είχε δει ο ήλιος, ωραίο δέρμα, αψεγάδιαστο για την ηλικία της. Έβαφε τα νύχια - χέρια, πόδια- σε ένα απαλό ροζ. Δίπλα στο κρεβάτι της υπήρχε πάντα ένα ποτήρι νερό για τη μασέλα της και ένα καμπανάκι για να φωνάζει την "κοπέλα", Μαρίζ την έλεγαν, όποτε χρειαζόταν κάτι. Σηκωνόταν με λίγη βοήθεια και περπατούσε με Πί, αλλά σπανίως κατέβαινε στο σαλόνι γιατί ήταν χρονοβόρο και κοπιαστικό να κατέβει τη στριφογυριστή σκάλα με τους φυστικί τοίχους. Η αγαπημένη της λέξη, που ακουγόταν τόσο διαφορετική όταν την έλεγε, ήταν "Νίκο", ο γιός της και παππούς μου. Θαρρείς όταν τον ονομάτιζε, γλύκαινε και φωτιζόταν ολόκληρη, ακόμη κι αν ήταν για να του πει ότι θα λιποθυμήσει. Η γιαγιά Σμαρώ μου εξιστορούσε αναμνήσεις από την Αίγυπτο, αφηγήσεις για τους γονείς της και τα παιδικά της χρόνια. Δεν θυμάμαι σχεδόν τίποτα από τις ιστορίες αυτές, διότι η τελευταία φορά ήταν το αποκαλόκαιρο του 1999, είχα μόλις τελειώσει το Δημοτικό. Ο μπαμπάς για πρώτη φορά επέμενε να πάμε στο αεροδρόμιο να τους χαιρετίσουμε. Η "γιαγιά Σμαρώ" ήταν σε καροτσάκι για διευκόλυνση, έσκυψα, τη φίλησα, τη χαιρέτησα, αλλά δεν είχα συνειδητοποιήσει ότι δεν θα την ξαναδώ. Η κατάσταση της υγείας της τα επόμενα δύο χρόνια δεν της επέτρεψαν να έρθει πίσω στην Ελλάδα και έτσι, το χειμώνα του 2001-2002 έφυγε στα 98 της, πλήρης ημερών.
Έκτοτε λοιπόν, πολλές φορές θυμόμαστε τη γιαγιά Σμαρώ, που όλοι αγαπούσαν και σέβονταν - εκτός από τη νύφη της. Δεν έπαιξε σπουδαίο ρόλο στη ζωή μου, αλλά έπαιξε πολύ σπουδαίο ρόλο στη ζωή του μπαμπά μου. Η γιαγιά Σμαρώ, κατά τη γνώμη μου είχε ένα από τα ωραιότερα Ελληνικά ονόματα και της το κατακρεούργησαν κοτσάροντας αυτό το "Σμαρώ".
Φτάνοντας λοιπόν στο σήμερα, ονόμασα τη μικρή μου κόρη Σμαράγδα, μια επιθυμία που είχα από το Λύκειο, λίγα χρόνια αφότου είχε πεθάνει η προ γιαγιά μου. Γιατί απλά, μου άρεσε το όνομα. Μου αρέσει πολύ το όνομα αυτό. Δεν είμαι υπέρ του να δίνεις σόνι και καλά το όνομα των παππούδων ή γιαγιάδων για να τιμήσεις... Πρέπει να σου αρέσει και να πιστεύεις ότι θα αρέσει και στο παιδί σου. Ωστόσο, επειδή ζούμε στην Ελλάδα και πάντα θα σε ρωτήσουν, "από που τη βγάλατε Σμαράγδα", ποτέ μα ποτέ, δεν απάντησα απλώς ότι μου αρέσει το όνομα. Πάντα νιώθω μια ευχάριστη πρόκληση, να πω λίγα λόγια για τη γυναίκα αυτή. Για τη γυναίκα που μιλούσε 5 γλώσσες! Που έζησε τη χλιδή των Αιγυπτιωτών της Αλεξάνδρειας και μετά τον διωγμό από την επανάσταση του Νάσερ. Που έμεινε χήρα στα 32 της... Που έχασε τον έναν από τους τρεις γιούς της τόσο νωρίς και άδικα. Που έζησε σχεδόν μέχρι τα 100! Που κρατούσε πάντα σφιχτά την τσάντα της. Εκείνη που έμαθε ελληνικά στον μπαμπά μου, ώστε να μπορέσει να κάνει το όνειρό του πραγματικότητα, να έρθει να ζήσει στην Ελλάδα.
Είμαι υπερήφανη για αυτή την πρόγονό μου, με την τόσο ενδιαφέρουσα και πολυπολιτισμική ιστορία. Ευγνώμων που την έζησα έστω εκείνες τις λίγες στιγμές, για να τη θυμάμαι και να έχω ένα πρόσωπο να σκέφτομαι, όταν ακούω από τους γονείς μου για εκείνη. Που έχω φωτογραφίες της να δείξω στη μικρή Σμαράγδα. Που έχω φωτογραφίες της να με κρατάει μωρό! Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ήθελα να τιμήσω τη γιαγιά μου την Κωνσταντίνα, ή το όνομα της μητέρας μου. Απλώς, μου άρεσε περισσότερο το όνομα Σμαράγδα! Τόσο απλά.
Ναι, έβγαλα την κόρη μου Σμαράγδα επειδή είναι ένα όμορφο όνομα. Αλλά η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν πολλά ωραία ονόματα, που δεν θα με άγγιζαν τόσο, όσο αυτό, επειδή δεν θα σήμαιναν τίποτα για την οικογένειά μου. Συνεχίζω να πιστεύω ότι είναι εντελώς προαιρετικό να δώσεις το όνομα των παππούδων. Απλώς από κάπου πρέπει να ξεκινήσεις, από κάπου θα λάβεις το ερέθισμα. Αλλά επίσης, είναι τόσο συγκλονιστικό ότι την ύπαρξη και μέρος της ιστορίας ενός ανθρώπου τόσο μακρινού της κόρης μου, μιλάμε για την προ-προ γιαγιά της, που γεννήθηκε αρχές του 1900 (!!!), τη μαθαίνουν άνθρωποι, φίλοι γνωστοί μου και άγνωστοί μου, το 2024 απλά και μόνο, επειδή με ρωτούν από που βγήκε το "Σμαράγδα".
Η ζωή είναι περίεργη!
ΧΧ
Αλεξία το Ατσιδάκι κάποιου